ترمیم دندان پوسیده: نجات دندانهای آسیبدیده با مدرنترین روشهای پرکردن
دندان پوسیده تنها یک حفره کوچک نیست؛ این یک زنگ هشدار برای سلامتی دهان و دندان شماست. پوسیدگی دندان، در صورت عدم درمان، میتواند به عصب رسیده و دردهای شدید، آبسه و حتی از دست دادن دندان را به دنبال داشته باشد. اما خبر خوب این است که علم دندانپزشکی امروز، راهکارهای مؤثری برای ترمیم دندان پوسیده در اختیار دارد. این مقاله جامع، شما را با فرآیند پرکردن دندان به عنوان رایجترین روش ترمیم، انواع مواد مورد استفاده، مراحل انجام کار و نکات کلیدی برای مراقبتهای پس از آن آشنا میکند. هدف ما ارائه اطلاعاتی کاربردی و مبتنی بر شواهد علمی است تا بتوانید بهترین تصمیم را برای حفظ سلامت دندانهای خود بگیرید.
پوسیدگی دندان چگونه ایجاد میشود؟ از شروع تا تشکیل حفره
برای درک ضرورت ترمیم دندان، ابتدا باید با مکانیسم ایجاد پوسیدگی آشنا شویم. پوسیدگی یک بیماری عفونی و قابل انتقال است که در نتیجه تعامل بین باکتریهای دهان، قندهای دریافتی و مقاومت دندان ایجاد میشود.
مراحل تشکیل پوسیدگی به این شرح است:
تشکیل پلاک میکروبی
پس از مصرف مواد قندی و کربوهیدراتها، باکتریهای طبیعی دهان از این مواد تغذیه کرده و اسید تولید میکنند. این باکتریها به همراه اسید و ذرات غذا، یک لایه چسبنده و بیرنگ به نام پلاک دندانی را روی سطح دندان تشکیل میدهند.
حمله اسیدی به مینای دندان
اسیدهای تولیدشده توسط پلاک، مواد معدنی (کلسیم و فسفر) را از لایه سخت بیرونی دندان (مینا) خارج میکنند. این فرآیند “دمینرالیزاسیون” نام دارد. در این مرحله، پوسیدگی به صورت لکههای سفید گچی روی دندان ظاهر میشود که قابل برگشت است.
تشکیل حفره و پیشرفت پوسیدگی
با ادامه روند دمینرالیزاسیون، مینای دندان ضعیف شده و میشکند و یک حفره ایجاد میشود. once حفره تشکیل شود، پوسیدگی به لایه نرمتر زیر مینا یعنی عاج دندان سرایت میکند و با سرعت بیشتری پیشرفت میکند. در نهایت، اگر ترمیم صورت نگیرد، پوسیدگی به پالپ (عصب) دندان میرسد.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) پوسیدگی دندان را شایعترین بیماری غیرواگیر در سراسر جهان معرفی میکند که حدود ۶۰ تا ۹۰ درصد کودکان و تقریباً ۱۰۰ درصد بزرگسالان را تحت تأثیر قرار میدهد.

چرا ترمیم دندان پوسیده یک ضرورت مطلق است؟
به تعویق انداختن ترمیم دندان پوسیده میتواند عواقب جبرانناپذیری به دنبال داشته باشد:
پیشرفت پوسیدگی به عصب: باعث درد شدید، حساسیت به گرما و سرما و نیاز به درمان ریشه (عصبکشی) میشود.
تشکیل آبسه دندان: عفونت از ریشه دندان گذشته و در استخوان فک گسترش مییابد که شرایطی بسیار دردناک و خطرناک است.
از دست دادن دندان: تخریب گسترده ساختار دندان ممکن است منجر به کشیدن دندان شود.
تحلیل استخوان فک: از دست دادن دندان میتواند باعث تحلیل استخوان فک در آن ناحیه شود.
اثرات سیستمیک: عفونتهای دندانی میتوانند بر سلامت کلی بدن از جمله افزایش خطر بیماریهای قلبی-عروقی تأثیر بگذارند.
پرکردن دندان: رایجترین روش ترمیم دندان پوسیده
پرکردن دندان یا (Dental Filling) رایجترین و سادهترین روش برای ترمیم دندان است که در آن دندانپزشک بخشهای پوسیده را خارج کرده و حفره ایجادشده را با مواد مخصوص پر میکند.
—
انواع مواد پرکردنی دندان: مزایا و معایب
انتخاب ماده پرکردنی به عوامل مختلفی مانند محل دندان، وسعت پوسیدگی، ملاحظات زیبایی و بودجه بیمار بستگی دارد.
مواد پرکردنی همرنگ دندان ( tooth-colored)
کامپوزیت رزینی:
مزایا: همرنگ دندان، چسبندگی بالا، نیاز به تراش کمتری از دندان، قابل ترمیم آسان.
معایب: دوام کمتر نسبت به آمالگام، امکان تغییر رنگ در طول زمان، زمانبر بودن انجام کار.
کاربرد: ترمیم دندانهای جلو و دندانهای خلفی با پوسیدگیهای کوچک تا متوسط.
گلاس آینومر:
مزایا: آزاد کردن فلوراید که از پوسیدگی مجدد جلوگیری میکند، چسبندگی خوب به دندان.
معایب: مقاومت کم در برابر سایش و فشار جویدن، ظاهر نیمهشفاف.
کاربرد: ترمیم پوسیدگی در زیر خط لثه، ترمیم دندانهای شیری، پرکردگیهای موقت.
مواد پرکردنی فلزی
آمالگام (پرکردگی نقرهای):
مزایا: استحکام و دوام بسیار بالا (عمری ۱۰ تا ۱۵ ساله)، هزینه مقرونبهصرفه، انجام سریع کار.
معایب: ظاهر نازیبا (نقرهای رنگ)، نیاز به تراش بیشتر دندان برای گیر مکانیکی، احتمال ایجاد ترک در دندان به دلیل انبساط و انقباض.
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) پس از بررسیهای گسترده، آمالگام دندانپزشکی را برای افراد ۶ سال به بالا بیخطر اعلام کرده است.
طلایی:
مزایا: biocompatibility عالی، استحکام و دوام بسیار بالا، مقاومت در برابر سایش.
معایب: هزینه بسیار بالا، ظاهر نازیبا، نیاز به حداقل دو جلسه برای انجام کار.
اینله و اُنله (Inlay & Onlay):
مزایا: استحکام فوقالعاده، fit دقیق، حفظ ساختار دندان بیشتر از روکش، زیبایی (در انواع سرامیکی).
معایب: هزینه بالا، نیاز به حداقل دو جلسه درمانی.
کاربرد: پوسیدگیهای وسیعتر که پرکردگی معمولی جوابگو نیست اما نیاز به روکش کامل نیز نیست.
مراحل ترمیم دندان پوسیده با روش پرکردن
فرآیند پرکردن دندان معمولاً در یک جلسه و به این ترتیب انجام میشود:
بیحسی موضعی
دندانپزشک ناحیه اطراف دندان مورد نظر را بیحس میکند تا در طول فرآیند هیچ دردی احساس نکنید.
حذف پوسیدگی
دندانپزشک با استفاده از دریل مخصوص (هندپیس)، تمام بافتهای پوسیده را از دندان خارج میکند. این مرحله برای جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی زیر ماده پرکردنی حیاتی است.
تمیز کردن و آماده سازی حفره
پس از حذف پوسیدگی، حفره ایجادشده تمیز و ضدعفونی میشود تا از باقی ماندن باکتری اطمینان حاصل شود. اگر پوسیدگی نزدیک به عصب باشد، دندانپزشک ممکن است از یک لایه محافظ (Base یا Liner) استفاده کند.
قرار دادن ماده پرکردنی
ماده پرکردنی انتخاب شده (مثلاً کامپوزیت) به صورت لایهلایه در حفره قرار گرفته و با نور آبی مخصوص سفت (کیور) میشود.
پالایش و پولیش نهایی
پس از سفت شدن ماده، دندانپزشک شکلدهی نهایی را انجام داده و پرکردگی را پولیش میکند تا سطحی صاف و همراستا با دندانهای دیگر ایجاد شود و از گیر غذایی جلوگیری کند.

ترمیم دندان در کودکان: ملاحظات ویژه
ترمیم دندانهای شیری نیز به همان اندازه دندانهای دائمی اهمیت دارد. دندانهای شیری سالم، به جویدن صحیح، تکلم واضح و حفظ فضای لازم برای رویش دندانهای دائمی کمک میکنند. مواد پرکردنی رایج در کودکان شامل کامپوزیت، گلاس آینومر و در برخی موارد استیل نیکل کروم (SSC) برای دندانهای با تخریب گسترده است.
مراقبت های پس از ترمیم دندان: چگونه از پرکردگی خود مراقبت کنیم؟
طول عمر یک پرکردگی به مراقبتهای شما بستگی دارد.
رعایت بهداشت دقیق: مسواک زدن با خمیردندان حاوی فلوراید و استفاده روزانه از نخ دندان.
پرهیز از غذاهای سفت و چسبنده: برای چند روز اول پس از پرکردگی، از جویدن غذاهای سفت (مانند یخ) و چسبنده (مانند گز و سوهان) روی دندان ترمیم شده خودداری کنید.
کاهش مصرف مواد قندی: مصرف مواد قندی و نوشابههای گازدار را محدود کنید.
معاینات منظم دندانپزشکی: هر ۶ ماه یکبار برای بررسی سلامت پرکردگی و دندانهای دیگر به دندانپزشک مراجعه کنید.
انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) بر اهمیت معاینات منظم دندانپزشکی برای تشخیص به موقع پوسیدگی و بررسی ترمیمهای موجود تأکید میکند.
هزینه ترمیم دندان پوسیده: عوامل مؤثر
هزینه ترمیم دندان به عوامل متعددی بستگی دارد:
نوع ماده پرکردنی: کامپوزیت معمولاً از آمالگام گرانتر است.
وسعت پوسیدگی: پوسیدگیهای وسیعتر به زمان و مواد بیشتری نیاز دارند.
موقعیت دندان: ترمیم دندانهای خلفی ممکن است هزینه بیشتری داشته باشد.
تخصص دندانپزشک و موقعیت جغرافیایی کلینیک.
سؤالات متداول
آیا پرکردن دندان درد دارد؟
خیر، در اکثر موارد به دلیل تزریق بیحسی موضعی، دردی در زمان فرآیند احساس نمیکنید. ممکن است پس از از بین رفتن اثر بیحسی، حساسیت مختصری به فشار یا سرما وجود داشته باشد که معمولاً پس از چند روز برطرف میشود.
عمر یک پرکردگی دندان چقدر است؟
عمر پرکردگی بستگی به جنس ماده، وسعت آن، محل دندان و رعایت بهداشت توسط بیمار دارد. به طور متوسط، پرکردگیهای کامپوزیت ۵ تا ۷ سال و آمالگام ۱۰ تا ۱۵ سال دوام دارند.
اگر پوسیدگی دندان بسیار عمیق باشد چه میشود؟
اگر پوسیدگی به عصب دندان رسیده باشد، پرکردگی ساده کافی نیست و دندان نیاز به درمان ریشه (عصبکشی) دارد. پس از عصبکشی، معمولاً برای محافظت از دندان، روی آن روکش قرار میگیرد.
آیا میتوان دندان پوسیده را بدون پرکردن ترمیم کرد؟
خیر، once پوسیدگی ایجاد حفره کند، نمیتواند خودبهخود ترمیم شود. تنها راه توقف پیشرفت پوسیدگی، حذف مکانیکی بخشهای پوسیده و پر کردن حفره با مواد مخصوص است.
ترمیم به موقع، سرمایهگذاری برای حفظ سلامت دندان
ترمیم دندان پوسیده با روش پرکردن، یک درمان ساده، مؤثر و مقرونبهصرفه برای متوقف کردن روند پوسیدگی و بازگرداندن عملکرد و زیبایی دندان است. با انتخاب ماده پرکردنی مناسب و رعایت بهداشت دهان و دندان، میتوانید عمر پرکردگی خود را به حداکثر برسانید و از عوارض جدیتر پوسیدگی جلوگیری کنید. به یاد داشته باشید، یک پرکردگی ساده امروز، میتواند شما را از نیاز به درمانهای پیچیده و پرهزینه مانند عصبکشی یا ایمپلنت در آینده نجات دهد.
درمان پوسیدگی دندان را به تعویق نیندازید! هر روز تأخیر میتواند به معنای پیشرفت پوسیدگی و نیاز به درمانی پیچیدهتر و پرهزینهتر باشد.
اگر در دندان خود حفره، لکه سیاه یا حساسیت به شیرینی و سرما احساس میکنید، همین امروز برای معاینه و مشاوره اقدام کنید.
به کلینیک تخصصی دندانپزشکی دکتر صابری اعتماد کنید.
متخصصان با تجربه ما، با استفاده از پیشرفتهترین مواد و تکنیکها، ترمیم دندان شما را با بالاترین کیفیت و در کوتاهترین زمان ممکن انجام میدهند و لبخندی سالم و زیبا را به شما هدیه میکنند.
